Ο Shukracharya και ο Brihaspati ήταν γκούρου που απευθύνονταν σε δύο κατηγορίες ανθρώπων. Ο Σρι Σουάμιτζι έλεγε συχνά ότι πάντοτε υπήρχαν τρεις κατηγορίες ανθρώπων, από τις απαρχές της ανθρωπότητας μέχρι και σήμερα.
Μία κατηγορία είναι οι ντέβατα, που σημαίνει οι εύποροι άνθρωποι. Η δεύτερη κατηγορία ανθρώπων λέγεται ντάβανα, οι ανεπιτήδευτοι άνθρωποι, που δεν έχουν τους πόρους, τις εγκαταστάσεις ή την οικονομική υποστήριξη και αγωνίζονται για τη διαβίωση. Η τρίτη κατηγορία είναι εκείνη των μάναβα, οι άνθρωποι που βρίσκονται στη μέση και μπορούν να πάνε και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Αυτές οι τρεις κατηγορίες ανθρώπων εκπροσωπούν τη φύση, τα συμπεριφοριστικά μοτίβα και τον τρόπο σκέψης των σαττβικών, ταμασικών και των ρατζασικών. Το ταμασικό είναι το δαιμονικό, εκείνο που βρίσκεται συνεχώς σε διαμάχη. Σαττβική είναι η φύση των ντέβατα, η θεϊκή φύση. Ρατζασική είναι η φύση των μάναβα.
Αυτές οι τρεις κατηγορίες ανθρώπων υπήρχαν ανέκαθεν, με διαφορετικές ονομασίες σε διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς και θρησκείες. Επομένως μην σκέφτεστε τους ντέβατα και τους δαίμονες σαν θεϊκά ή δαιμονικά όντα∙ τους συναντάτε παντού.
Στην κοινωνία, στο σπίτι, στο άσραμ, οπουδήποτε και παντού, μπορείτε να βρείτε αυτές τις τρεις κατηγορίες που αντιπροσωπεύουν τις τρεις διαφορετικές καταστάσεις της φύσης: τη θεϊκή φύση, τη δαιμονική φύση και την ανθρώπινη φύση.
Η θεϊκή φύση είναι πάντα εξυπηρετική, η δαιμονική φύση δεν ενδιαφέρεται να βοηθήσει και η ανθρώπινη φύση μπορεί να πάει και προς τις δύο κατευθύνσεις – μπορεί να είναι εξυπηρετική ή μπορεί και να μην είναι. Είναι η ευελιξία που καθορίζει τα ανθρώπινα όντα, ως προς τη σωστή ή τη λάθος κατεύθυνση.
Η ευελιξία έχει αξιοποιηθεί από τους γιόγκις στο έπακρο, για να διασφαλίζουν ότι μπορούν να συνδέονται με το σωστό μονοπάτι και όχι με το λάθος. Είναι γνωστή και με το όνομα βιβέκα, την ικανότητα να διακρίνει κανείς μεταξύ του σωστού και του λάθους.
Οι άνθρωποι που είναι φύσει απαισιόδοξοι και αρνητικοί έχουν τάση προς το ντάβανα. Για εκείνους όλα είναι σκοτεινά, θαμπά και θλιβερά. Αυτή είναι η ταμασική ντάβανα φύση. Για έναν χαρούμενο και ικανοποιημένο άνθρωπο, όλα είναι φωτεινά, λαμπερά και χαρούμενα. Αυτή είναι η σαττβική φύση, η φύση ντέβατα.
Η ανθρώπινη φύση μπορεί να δει το ποτήρι μισοάδειο αλλά μπορεί επίσης να το δει και μισογεμάτο. Εάν έλκεστε από τη θετική πλευρά, τότε το βλέπετε μισογεμάτο∙ εάν τείνετε προς την αρνητική βλέπετε το ποτήρι μισοάδειο.
Είναι η τάση που έχουν οι άνθρωποι που θα καθορίσει τι θα γίνουν. Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι δεν έχουν επίγνωση της τάσης τους και είναι εντελώς ανασφαλείς για τον εαυτό τους. Αυτή η ανθρώπινη φύση χρειάζεται να διοχετευτεί προς τη σωστή κατεύθυνση.
Γι’ αυτό το λόγο λέγεται ότι οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν ντέβατας. Έχουμε τη δυνατότητα να γίνουμε ντέβατας, αλλά οι ντέβατας δεν μπορούν να γίνουν ντάβανας. Δεv έχουν τη δυνατότητα να γίνουν ντάβανας, όπως και οι ντάβανας δεν έχουν τη δυνατότητα να γίνουν ντέβατας, επειδή είναι πολύ σταθεροί και άκαμπτοι.
Είναι το ανθρώπινο ταπεραμέντο που έχει την απαιτούμενη ευελιξία, και η βιβέκα χρησιμοποιείται για να κατευθύνει αυτή την ευελιξία. Βιβέκα σημαίνει κοινή λογική, και όπως γνωρίζετε, η κοινή λογική δεν είναι καθόλου κοινή για τους ανθρώπους.
Ganga Darshan Vishwa Yogapeeth, 1 Οκτωβρίου 2017
Από το βιβλίο “Progression of Pratyahara 1”, σελ. 14-16, Sw. Niranjanananda Saraswati