Η γιόγκα ως πρακτική άσκηση, ως σάντανα, ως τρόπος ζωής και ως κουλτούρα.
Δεν θεωρώ τη γιόγκα απλά σαν μια πρακτική άσκηση αλλά σύμφωνα με τη ‘Νιραντζανανάντα Γιόγκα Σαμχίτα’, η γιόγκα χωρίζεται σε τέσσερα στάδια: πρακτική, σάντανα, τρόπος ζωής και κουλτούρα. Έτσι βλέπω τη γιόγκα. Βλέπω τη γιόγκα ως πρακτική άσκηση, βλέπω τη γιόγκα ως σάντανα, βλέπω τη γιόγκα ως τρόπο ζωής και τέλος βλέπω τη γιόγκα ως κουλτούρα. Αυτή είναι η προοδευτική εξέλιξη στη γιόγκα. Η πλειοψηφία των ανθρώπων απλά ασκείται στη γιόγκα. Οι περισσότεροι σήμερα παρακολουθούν μια τάξη γιόγκα, κάνουν μερικές άσανας, λίγη χαλάρωση, λίγο διαλογισμό και φεύγουν λέγοντας ‘έκανα τη γιόγκα μου’. Συγγνώμη αλλά δεν έχετε κάνει γιόγκα. Έχετε ασκηθεί μόνο σε συγκεκριμένες πτυχές της γιόγκα. Όταν ασκείστε στη γιόγκα, όταν συμμετέχετε σε μια τάξη γιόγκα, το κάνετε ή από περιέργεια ή για κάποιο προσωπικό λόγο. Είτε είστε πολύ αγχωμένοι οπότε και θέλετε να κάνετε γιόγκα, είτε έχετε κάποιες σωματικές επιπλοκές και θέλετε να τις διαχειριστείτε. Κάνετε γιόγκα για να ικανοποιήσετε μια προσωπική σας ανάγκη. Δεν κάνετε γιόγκα για να έχετε την εμπειρία όσων μπορεί να προσφέρει η γιόγκα. Εκείνοι που ασκούνται στη γιόγκα με στόχο να πετύχουν τους στόχους που θέτει η γιόγκα, είναι γνωστοί με το όνομα ‘σάντακς’. Όσοι κάνουν γιόγκα για να νιώσουν λίγο καλύτερα και πιο ανάλαφροι, για να γίνουν πιο ευλύγιστοι και να απαλλαγούν από τη δυσκαμψία, δεν είναι σάντακς. Για μένα, αυτοί οι άνθρωποι είναι στα προκαταρτικά και μαθαίνουν την αλφαβήτα. Για χρόνια εξακολουθούν να γράφουν το Α, το Β, το Γ. Για χρόνια διαλέγουν 20 πρακτικές που τις κάνουν κάθε πρωί σαν τη γιογκική πρακτική τους. Δεν γίνεται να περιμένετε ότι θα πατήστε τον διακόπτη ενός λαμπτήρα και θα ενεργοποιηθεί ο ανεμιστήρας. Για να ενεργοποιηθεί ο ανεμιστήρας πρέπει να πατήσετε το κουμπί του ανεμιστήρα. Δεν γίνεται να περιμένετε ότι κάνοντας μερικές άσανας θα αφυπνίσετε την κουνταλίνι. Αυτή είναι μια εσφαλμένη εντύπωση. Χρειάζεται να γίνει μια αλλαγή στην κατανόηση, την εκτίμηση, την εμπειρία στη γιόγκα. Κάθε ασκούμενος χρειάζεται να περάσει μέσα από αυτά τα τέσσερα στάδια, προκειμένου να βιώσει τη γιόγκα σε βάθος.
Κατατάσσω τους δασκάλους της Χάθα γιόγκα στο κόσμο, ως δασκάλους νηπιαγωγείου. Το μοναδικό πράγμα για το οποίο μιλούν στους μαθητές τους ολόκληρη τη ζωή τους, είναι πόσο εξαιρετική είναι αυτή η άσανα και πόσο ωραία θα νιώθουν αφού την κάνουν. Ο πόνος στη μέση έφυγε, η δυσκαμψία εξαφανίστηκε. Αυτή είναι η ύλη του νηπιαγωγείου. Το δημοτικό στη γιόγκα ξεκινά με τη σάντανα. Είναι τότε που διαλέγετε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και εξειδικεύεστε. Αν χρειάζεται να μάθετε ιστορία, τη διαβάζετε και την αποστηθίζετε. Αν πρέπει να μάθετε μαθηματικά, γεωγραφία, φυσική ή χημεία, τα απορροφάτε, τα κατανοείτε και αναπτύσσετε το αντίστοιχο σκεπτικό. Αυτό είναι η σάντανα. Σάντανα είναι να ασκείστε στη γιόγκα για να επιτύχετε τον σκοπό που η γιόγκα υπαγορεύει. Ο στόχος της Κρίγια γιόγκα είναι να αφυπνίσει την κουνταλίνι. Ασκείστε σε αυτήν έχοντας τον συγκεκριμένο στόχο στον νου και δεν σταματάτε μέχρι να τον πετύχετε. Αυτό σημαίνει να είναι κάποιος σάντακ. Η προσπάθεια που κάνετε να φέρετε περισσότερη ομορφιά στη ζωή σας, είναι σάντανα. Όταν αρχίζετε να ενσωματώνετε τις γιογκικές αρχές στη ζωή σας, τότε η γιόγκα γίνεται μέρος του τρόπου ζωής σας και ανακλάται στη συμπεριφορά και τις συναναστροφές σας. Ένα πειθαρχημένο, θετικό και αφυπνισμένο άτομο ωφελεί όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και τους άλλους ταυτόχρονα: την οικογένεια, την κοινωνία, το έθνος, τον κόσμο. Ο γιογκικός τρόπος ζωής είναι το κολλέγιο στη γιόγκα. Μόλις αυτές οι αρχές γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της συμπεριφοράς σας, τότε βρίσκεστε στο στάδιο της γιογκικής κουλτούρας. Με αυτή την έννοια η γιόγκα πρέπει να ιδωθεί προοδευτικά, για να μπορέσει να ωφελήσει συνολικά ολόκληρη τη ζωή και όχι απλά να γίνεται χρήσιμη σαν πρακτική μιας ώρας μέσα στην ημέρα.
Γκάνγκα Ντάρσαν, Αύγουστος 2011
Από το βιβλίο “Yoga in Daily Life, Yogadhrishti Series”, σελ.19-20, Sw. Niranjanananda Saraswati